ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ေသးေၾကာင္း ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ လက္ေထာက္ မဟာမင္းႀကီးေျပာဆို

ဆြစ္ဇာလန္ႏို္င္ငံ ဂ်ီနီဗာမွာ က်င္းပေနတဲ့ (၄၁)ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ ကုလသမဂၢ လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ လက္ေထာက္ မဟာမင္းႀကီး Kate Gilmore က ျမန္မာႏိုင္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္ေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမႈအေျခေနေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔နဲ႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ခိုလႈံေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ေနရပ္ျပန္ဖို႕ မျဖစ္ႏိုင္ေသးေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရး ကူညီေဆာင္ရြက္ဖို႔ UNHCR ၊ UNDP တို႔နဲ႕ ျမန္မာအစိုးရၾကား MoU နားလည္မႈစာခြ်န္လႊာ သက္တမ္းကို ၂၀၁၉ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔က ထပ္မံ တိုးျမွင့္ဖို႔ သေဘာတူလိုက္ေပမဲ့လည္း ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ လံုေလာက္တဲ့ အေျခအေနေတြ လံုး၀မရွိေသးတဲ့အျပင္ MoU အရ အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အစီအစဥ္ေတြဟာလည္း တင္းက်ပ္စြာ ကန္႔သတ္ခံထားရပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ယခင္က ရိုဟင္ဂ်ာ လူဦးေရ ခန္႔မွန္းေျခ တသန္းေလာက္ရွိခဲ့တဲ့အထဲက ၂၄၀,၀၀၀ ပတ္၀န္းက်င္ေလာက္ဟာ အဲဒီမွာ ဆက္လက္က်န္ရွိေနၿပီး OHCHR လူ႕အခြင့္အေရး မဟာမင္းႀကီးရံုးနဲ႕ အျခားႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႕အစည္းေတြကို သြားေရာက္ခြင့္ ပိတ္ပင္ထားတာေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ႕ အေျခအေနေတြကို စံုစမ္းၾကည့္ရွဳဖို႔ ခက္ခဲေနဆဲျဖစ္တယ္လို႔လည္းလက္ေထာက္ မဟာမင္းႀကီးက ေျပာပါတယ္။

ဒါေပမယ္လို႔ ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဴိးေဖာက္မႈေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈေတြကို လံုၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႕ေတြ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြအပါအ၀င္ အျခား မူရင္းေနရာအမ်ားအျပားကေန အတည္ျပဳထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို က်မတို႔ ဆက္ၿပီးရရွိေနပါတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ကို ျငင္းပယ္ၿပီး ဘဂၤါလီအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ဖို႔ NVCကဒ္ေတြကို ေပးအပ္ေနၿပီး ထိုကဒ္ကို ေပးအပ္ရာမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေမြးဖြားသူျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း ႏိုင္ငံျခားမွ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္သူအျဖစ္သာ သတ္မွတ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဝင္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေန႔စြဲကို ေဖာ္ျပဖို႔လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုထားပါတယ္။

ဒါအျပင္ အေျခအေနေတြ ပိုၿပီးဆိုးရြားလာေနတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္ေတြသာမက ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးအႏၱရာယ္ စိုးရိမ္ေနရေၾကာင္း လက္ေထာက္မဟာမင္းႀကီးက ေျပာပါတယ္။ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ေနရာေတြအတြက္ လူသားခ်င္း စာနာမႈ အကူအညီေတြေပးဖို႔ ပိတ္ပင္ခံထားရတဲ့ အေျခအေနကိုလည္း လက္ေထာက္မဟာမင္းႀကီး ေထာက္ျပ ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါအျပင္ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို ရပ္တန္႔ေအာင္ အေရးယူလုပ္ေဆာင္ဖို႔ လည္း ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ျပင္းထန္လွတဲ့ ရာဇ၀တ္က်ဴးလြန္မႈေတြနဲ႕ အခု ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ က်ဴးလြန္မႈေတြကို အဆံုးသတ္ေစဖို႔ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႕ ထင္သာျမင္သာရွိတဲ့ အမ်ားယံုၾကည္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြကို ဥပေဒနဲ႕အညီ လုပ္ေဆာင္ အေရးယူအျပစ္ေပးဖို႔ Kate Gilmore က လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

Source: reliefweb
Photo: The Guardian